Alklima Mitsubishi Electric ziet hybride in bestaande bouw als een tussenstap. Daarom noemt het bedrijf zijn concept ‘All-Electric Ready’. De warmtepomp die daarbij wordt geïnstalleerd, heeft voldoende capaciteit om op termijn ook zonder gasketel de woning optimaal te verwarmen en van warm tapwater te voorzien.
Rudy Grevers geeft een presentatie over All-Electric Ready aan de pers. (Foto: Tjapko de Heus/Alklima)
Hybride is iets tijdelijks. Dat is de visie van Alklima Mitsubishi Electric. Niet alleen omdat woningeigenaren die eraan beginnen uiteindelijk bij all-electric zullen uitkomen, maar ook omdat ze in de toekomst steeds vaker direct voor all-electric zullen kiezen. Rudy Grevers van Alklima Mitsubishi Electric maakt een vergelijking met de ontwikkelingen in de autobranche. “Daar worden hybrides nu voorbij gestreefd door elektrische auto’s.”
Grevers ziet dat bestaande woningen met een warmtepomp en een gasketel in een geleidelijk proces naar all-electric toe groeien. “De spouwmuur wordt geïsoleerd, er komt vloerisolatie en HR++ glas, en er komen pv-panelen op het dak. Met de installatie van een boilervat kan zo’n woning uiteindelijk van het gas af. Zo zien wij dat voor de meeste bestaande woningen gebeuren.”
Warmtepomp met voldoende capaciteit
Als de weg van de geleidelijkheid wordt bewandeld, zal na het plaatsen van een warmtepomp de gasketel nog moeten bijspringen en warm tapwater blijven maken. Grevers: “Met alle genoemde maatregelen erbij is dat op den duur dus niet meer nodig. Gaat de gasketel er uiteindelijk uit, dan is het wel belangrijk dat de warmtepomp over voldoende capaciteit beschikt. Daar spelen wij met All-Electric Ready, dat op de komende VSK wordt gepresenteerd, op in.” Met andere woorden: in het All-Electric Ready-concept komt bij de gasketel een warmtepomp die voldoende capaciteit heeft om de woning op termijn, na eventuele aanpassingen, ook zonder gasaansluiting voldoende warm te krijgen en van warm tapwater te voorzien.
Doorpakken naar all-electric
Grevers ziet het All Electric Ready als tegenhanger van een klassiek hybrideconcept waarbij een warmtepomp wordt gekozen met een capaciteit die te klein is om monovalant te functioneren in verwarmingsbedrijf, en ook om warm tapwater te bereiden. “Wordt het buiten kouder, dan slaat op een gegeven moment de warmtepomp af en neemt de gasketel het over. Het vermogen van zo’n warmtepomp is te klein voor all-electric. Als een woningeigenaar na wat aanpassingen aan de schil alsnog besluit om van het gas af te gaan, moet er een nieuwe warmtepomp met een groter vermogen komen. Dat is natuurlijk zonde. Daarom kiezen wij voor een andere weg, met een volwaardige warmtepomp waarmee je kunt doorpakken naar all-electric. Dat kan na twee, vijf of zelfs tien jaar.”
Financieringsopties voor verduurzaming
Grevers wijst op de goede financieringsmogelijkheden voor het verduurzamen van woningen van particulieren, zoals de ISDE-subsidie en hypotheken met lagere rentes waar kosten voor de verduurzaming in kunnen worden meegenomen. Daarnaast wijst hij op het feit dat het regeringsbeleid erop is gericht om in de nabije toekomst zoveel mogelijk van het gas af te gaan, met de bekende redenen, zoals de gewenste onafhankelijkheid van Rusland en het tegengaan van het broeikaseffect.
Warmtepomp Innovatieroute op VSK
Alklima is een van standhouders die meedoen aan de Warmtepomp Innovatieroute tijdens vakbeurs VSK (17 tot en met 20 mei in Utrecht) en zal hier ook uitleg geven over All-Electric Ready. Bij de innovatieroute worden bezoekers langs diverse standhouders rondgeleid die ieder in ca. 20 minuten ingaan op de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van duurzame klimaattechnologie.
Test met lagere afgiftetemperatuur
Of een bestaande woning met een gasketel ook met een warmtepomp kan worden verwarmd, kan volgens Grevers worden bepaald door de afgiftetemperatuur van de gasketel op maximaal 50 ˚C in te stellen. “Krijg je de woning daarmee voldoende warm, dan is de warmtepomp mogelijk.” Alle woningen gebouwd na 2000 zijn volgens Grevers direct geschikt voor all-electric. “Misschien moet er her en der nog wat aan het afgiftesysteem gebeuren, maar de woningen zijn er klaar voor. Voor de overige woningen geldt: wat kun je doen om de energievraag terug te dringen? Dat hoeft geen tienduizenden euro’s te kosten, zoals dat bijvoorbeeld bij Stroomversnelling-projecten het geval was. Woningen gingen met een extra schil en triple glas naar nul-op-de-meter. Perfect, maar lastig rond te rekenen. Bij corporatiewoningen lukt dat misschien nog, maar voor individuele woningen lijkt dit onhaalbare kaart. En nul-op-de-meter is natuurlijk niet noodzakelijk; met een normale energierekening kan iedereen wel leven, denk ik.”
Verschil met ‘klassiek’ hybride
Terug naar het All-Electric Ready-concept. De warmtepompen die Alklima ervoor gaat inzetten, komen uit het Ecodan lucht/water-warmtepompprogramma van Mitsubishi Electric. Op het eerste gezicht lijken die niet veel af te wijken van de warmtepompen die bij de klassieke hybride oplossing worden gebruikt. Toch zijn er wel degelijk verschillen, stelt Grevers. “Bij koud weer, als er meer van de warmtepomp wordt gevraagd, neemt het vermogen van veel hybride warmtepompen af ten opzichte van het nominale vermogen (bij A+7/W35) dat in de folder staat. Bij onze warmtepompen blijft het vermogen gelijk of het neemt bij lagere buitentemperaturen zelfs toe ten opzichte van nominale condities. Dat is het verschil. Het is een keuze die fabrikanten bij het ontwerp maken.”
Grotere besparing op gas
Verder ziet Grevers dat veel warmtepompen die als hybride systeem worden gebruikt geen voorziening hebben voor warm tapwater en legionellaspoeling. “Die hebben onze warmtepompen wel.” Grevers wijst er ook op dat het maken van warm tapwater met de warmtepomp voor een relevante besparing op de energierekening kan zorgen. “Voor ruimteverwarming zal een hybride warmtepomp het gasverbruik uiteraard verlagen, maar wanneer warm tapwater wordt meegenomen, is het percentage een stuk groter.” Bij de huidige energiekosten rekent Grevers voor dat All-Electric Ready tegen de 30 procent voordeliger is dan een klassiek hybride systeem.
Thermisch bufferen als extra optie
Als het wegvallen van de kosten voor het vastrecht wordt meegerekend, is het percentage dat op kosten wordt bespaard volgens Grevers nog hoger. Kosten worden ook bespaard door het wegvallen van onderhoud voor twee installaties; dat wordt er één. Verder kan elektriciteit die met eigen pv-panelen wordt opgewekt, worden aangewend voor het maken van warm tapwater. “Als de salderingsregeling wordt aangepast, kan thermisch bufferen een belangrijke extra mogelijkheid worden”, stelt Grevers. Al met al zorgen de extra besparingen er volgens hem voor dat de meerkosten van de grotere warmtepomp in het All-Electric Ready-concept in een paar jaar zijn terug te verdienen, afhankelijk van factoren zoals de gasprijs. Aan de argumenten voor All-Electric Ready lijkt geen einde te komen als Grevers ook circulariteit erbij haalt. Een te kleine warmtepomp al na vijf jaar – bij de overstap op all-electric – verruilen voor een grotere, is inderdaad niet circulair.
Breed pallet aan warmtepompen
Voor het All-Electric Ready-concept heeft Alklima een breed pallet aan warmtepompen beschikbaar. “We weten daarvan precies wat de vermogens en beschikbare aanvoertemperaturen bij verschillende buitentemperaturen zijn, en welke COP hierbij wordt behaald. Daardoor kunnen we een goede keuze maken voor de betreffende woning. Die keuze kan ook worden gemaakt op basis van het geluid (de ene warmtepomp is stiller dan de andere), regeltechnische mogelijkheden of de voorkeur voor een monoblock- of splitsysteem.”
Uiteenlopende binnenopstellingen
Ook de binnenopstellingen kunnen variëren. Er zijn opties voor alleen verwarmen, verwarmen en koelen, met een los boilervat, met aansluiting voor een zonneboiler, en compacter met een geïntegreerd boilervat in verschillende volumes. Er zijn dus verschillende wegen om te bewandelen. Het instapmodel heeft een buitendeel, een hydrobox en handhaving van de cv-ketel. Grevers: “Hiermee kun je doorpakken door een boilervat toe te voegen om je huis gasloos te maken. Een andere mogelijkheid is om meteen warm tapwater met de warmtepomp te maken, bijvoorbeeld bij overschot aan stroom van de pv-panelen.”
Belang van integraal denken
Een andere optie die Grevers aanstipt, is om de gasketel te laten hangen, ook al zou je in theorie ook zonder die ketel uit de voeten kunnen. “Dat kan een optie zijn voor bewoners met koudwatervrees. Als er vervolgens een winter lang geen gas is verstookt, zijn ze voldoende gerustgesteld om de gasketel de deur uit te doen.” All-Electric Ready vraagt volgens Grevers om integraal denken: “Welke stappen wil je doorlopen, met aandacht voor het afgiftesysteem, de tapwaterbehoefte, de ventilatie en na-isolatie? Dat lijkt ingewikkeld, maar het kan ook simpel: door de thermostaat op 50 ˚C te zetten. Als er gedurende de winter niemand klaagt, is de woning All-Electric Ready.”
Verschillende opties rond aansturing
De aansturing is ook een punt van aandacht. Aansturing kan bijvoorbeeld met een aan/uit-schakeling van de thermostaat, waarbij of de gasketel of de warmtepomp draait. Als de buitentemperatuur onder een bepaalde waarde komt, gaat de ketel aan en de warmtepomp uit. Dat kun je later finetunen op basis van ervaring. Je kunt ook op basis van CO2-uitstoot of kosten omschakelen. Met de huidige gasprijs zal de warmtepomp langer draaien als wordt gestuurd op kosten. “Voorheen was een COP van circa 2,7 vereist om financieel voordeel te hebben van de warmtepomp. Met de huidige gasprijzen ligt dat omslagpunt al bij 1,9.” Grevers wijst ook op het lagere omschakelpunt waarbij de gasketel gaat meedoen. “Bij een klassiek hybride systeem is dat vaak bij +5 ˚C of zelfs hoger. Vanwege de grotere capaciteit en de brede productrange is dat bij All-Electric Ready mogelijk bij -5 ˚C of -10 ˚C. Het is maar net welke selectie en planning voor de toekomst je maakt.”
Gasketel in stappen bijgeschakeld
De meest ideale regeling in de ogen van Grevers is een aansturing van de gasketel op basis van 0 tot 10 volt (brandercapaciteit), waarbij hij bij 10 volt op volle toeren draait en bij 0 volt uitstaat. “Bij een oude gasketel kan hier een uitbereidings-printje voor nodig zijn. In de regeling is de warmtepomp nummer één; als er externe verwarming nodig is, springt de gasketel bij. Dat kan worden ingesteld. Stel, je wilt 55 ˚C maken. Lukt dat niet binnen een bepaalde tijd – instelbaar van 5 tot 180 minuten – en is er een afwijking van 3 graden, dan wordt de ketel op 1 volt bijgeschakeld. Is dat niet genoeg, dan komt er een volt bij. Andersom zal de ketel worden afgeschakeld zodra dat mogelijk is.”
Aanvoertemperatuur van het water
Er zijn binnen het All-Electric Ready-concept diverse mogelijkheden om de aanvoertemperatuur van het water regelen. Dat kan met een vaste temperatuur die bij een bepaalde buitentemperatuur hoort. Grevers: “Het mooiste is ‘auto adaption’ waarbij gebruikgemaakt wordt van de diverse sensoren die standaard in de installatie zijn geïntegreerd. Bijvoorbeeld bij -10 ˚C is het overdag vaak zonnig, maar met een normale stooklijn wordt dan een relatief hoge aanvoer gerealiseerd. De ‘auto adaption’-regeling zal echter ook kijken naar andere factoren, zoals het verschil tussen de aanvoer- en retourtemperatuur, en kan op basis hiervan besluiten de stooklijn te verlagen. Daarmee wordt ook voorkomen dat de warmtepomp gaat pendelen en wordt een optimaal rendement behaald, bij een laag stroomverbruik.”
Informatie, trainingen en een webinar
Inmiddels heeft Alklima All-Electric Ready aan de pers gepresenteerd. De volgende stap is dat het bedrijf installateurs gaat informeren, en ook eindgebruikers. Er komen trainingen en Alklima wil er veel informatie over op zijn website zetten. Verder is er een soort handleiding gemaakt met informatie over het concept, is er een rekentool beschikbaar en wordt er een webinar georganiseerd. Tot slot wordt er op de VSK veel aandacht aan het All-Electric Ready-concept gegeven.
Productie in de regio
De grootschalige uitlevering van het concept start in augustus en september. Om aan de verwachte vraag te kunnen voldoen, wordt de productie bij Mitsubishi Electric opgeschaald. Dat gebeurt niet alleen in de eigen fabriek in Schotland, waar de warmtepompen voor de Nederlandse markt worden gefabriceerd, maar ook in Turkije, waar een fabriek van het Japanse bedrijf wordt omgezet voor de productie van lucht/water-warmtepompen. Grevers: “We kiezen ervoor om de productie voor Europa in de regio te laten plaatsvinden. We produceren alle onderdelen in eigen beheer. Alles wordt ook in eigen beheer ontworpen; daarvoor is fors geïnvesteerd in R&D.”
Airco One is sinds ruim 20 jaar dé specialist voor particuliere en zakelijke airco in Nijmegen en airco in Arnhem. Graag komen we in heel Gelderland langs, waaronder Druten, Duiven, Elst, Malden, Oss, Tiel, Uden of Wijchen.
