De Europese Commissie heeft zijn voorstel voor aanscherping van de F-gassenverordening officieel gepubliceerd. Als dit voorstel wordt aangenomen binnen de EU, heeft dat grote gevolgen voor fabrikanten en leveranciers van warmtepompen en airconditioners. Zo zou er vanaf 2027 een verbod komen op nieuwe split-units met R32 en R410A, nu nog de meest gebruikte koudemiddelen in deze systemen. Europese bracheorganisaties reageren zeer negatief op het voorstel.
Een enorme verrassing zijn de plannen van de Commissie niet; eerder lekte al een conceptvoorstel uit. In het definitieve voorstel van de Commissie, een lijvig document van 130 pagina’s plus 28 pagina’s aan bijlagen, staat als algemene voorgestelde beleidswijziging om de afbouw van het volume aan HFK-koudemiddelen dat jaarlijks op de markt mag worden gebracht, fors te reduceren. Een specifiek voorstel dat warmtepompen en -airco’s treft, is om vanaf 2025 voor kleine singlesplits geen koudemiddelen meer toe te staan met een GWP hoger dan 750, en vanaf 2027 ook koudemiddelverboden in te laten gaan voor grotere splitsystemen. Daar vallen uiteindelijk ook de veelgebruikte koudemiddelen R32 (GWP: 675) en R410A (GWP: 2.088) onder.
Verbodsbepalingen warmtepompen en airco
In het voorstel formuleert de Commissie deze verbodsbepalingen als volgt:
- 1 januari 2025: verbod op stekkerklare klimaatregelings- en warmtepompapparatuur die F-gassen met een GWP van 150 of meer bevatten.
- 1 januari 2025: Single-splitsystemen die minder dan 3 kg F-gassen bevatten met een GWP-waarde > 750
- 1 januari 2027: Splitsystemen met een nominaal vermogen < 12 kW die gefluoreerde broeikasgassen met een GWP > 150 of meer bevatten.
- 1 januari 2027: Splitsystemen met een nominaal vermogen > 12 kW die gefluoreerde broeikasgassen met een GWP > 750 of meer bevatten.
Dit zou betekenen dat al over twee en een half jaar nieuwe kleine single-splitunits niet meer mogen zijn gevuld met R410A. Er gaan geluiden dat zelfs R32 er dan al voor kan worden verboden; naar verluid wordt in Europa een nieuwe GWP-rekenmethodiek van kracht waardoor de huidige GWP-waarde van R32 (675) niet meer mag worden gehanteerd. De ‘nieuwe’ waarde van dit koudemiddel zou daarbij hoger uitvallen.
Propaan als alternatief?
Fabrikanten van warmtepompen en airco’s zoeken al langer naar alternatieven voor de huidige koudemiddelen, maar worden daarbij mede beperkt door de huidige wetgeving. Een bekend natuurlijk koudemiddel dat als laag-GWP-alternatief voor kleine splitunits te boek staat, is propaan. Propaan is echter ontvlambaar en valt daardoor onder een internationale norm die een dusdanig kleine koudemiddelvulling toestaat dat het niet of nauwelijks mogelijk is om dit koudemiddel efficiënt in split-units toe te passen. Hier komt verandering in: inmiddels is een nieuwe norm goedgekeurd die een hogere vullimiet voor propaan toestaat. Binnenkort gaan we daar uitgebreid op in.
Resultaten huidige verordening
In het voorstel benadrukt de Commissie overigens dat met de bestaande F-gassenverordening al successen zijn geboekt. Uit een evaluatie blijkt dat de F-gasemissies jaar-op-jaar dalen, en tussen 2015 en 2019 is het HFK-aanbod (althans op de legale markt) met 37 procent gedaald. “Er is een duidelijke verschuiving geweest naar het gebruik van alternatieven met een lager GWP, waaronder natuurlijke alternatieven (bv. CO2, ammoniak, koolwaterstoffen, water) in veel soorten apparatuur die traditioneel F-gassen gebruikten”, aldus de Commissie. Toch is er volgens het EU-orgaan alle reden om de verordening verder aan te scherpen: “De tegen 2030 beoogde emissiereducties zullen niet volledig worden gehaald en er is een onbenut potentieel om meer emissies te besparen.”
Klimaatambities
De EU wil zijn klimaatdoelstellingen verhogen; in 2030 moeten emissies van broeikasgassen met 55 procent zijn gereduceerd en in 20250 moet Europa het eerste klimaatneutrale continent worden. Daarnaast wijst de Commissie op verplichtingen uit het Kigali-amendement (over de mondiale reductie in gebruik van F-gassen) en op IPCC-rapporten over het beperken van de opwarming van de aarde. “Om de opwarming van de aarde tot 1,5 °C te beperken, moeten de emissies van F-gassen tegen 2050 wereldwijd met 90 % zijn gedaald ten opzichte van 2015”, aldus de Commissie.
Overige maatregelen in het voorstel
Naast een snellere afbouw van HFK’s en de invoering van nieuwe koudemiddelverboden stelt de Commissie nog een aantal andere maatregelen voor. Daarmee moet de grootschalige illegale koudemiddelhandel in de EU worden aangepakt, het enorme tekort aan geschoolde technici worden aangevuld, de koudemiddelrapportages worden verbeterd en bestaande regels worden verduidelijkt. Dat laatste is volgens de Commissie een belangrijke wens van marktpartijen en lokale en nationale autoriteiten.
Negatieve reactie brancheverenigingen
In een gezamenlijke verklaring stellen AREA (Europese installateurskoepel), de EHPA (European Heat Pump Association) en EPEE (European Partnership for Energy and the Environment) dat de commissie met dit voorstel “zijn eigen klimaat- en energiezekerheidsdoelstellingen ondermijnt”. De drie organisaties maken zich enerzijds zorgen over het voorstel om bepaalde koudemiddelen te verbieden voor apparatuur ‘die cruciaal is voor het koolstofvrij maken van Europa’, en anderzijds over de ‘niet duurzame phase-down’. “Met het gebrek aan alternatieven en goed opgeleide installateurs zullen deze maatregelen leiden tot een enorme vertraging in de uitrol van warmtepompen en andere verwarmings- en koelingoplossingen die nodig zijn om de Europese doelstellingen rond geopolitiek, energie en het klimaat te realiseren”, zo staat in de verklaring.
‘Harde trap op de rem’
Volgens Thomas Nowak, algemeen secretaris van de EHPA, is voor de ambities die Europa heeft “een warmtepomp-versneller nodig, in plaats van een harde trap op de rem bij de uitrol van warmtepompen”. Volgens hem is de grootschalige toepassing van alle soorten warmtepompen, inclusief lucht/lucht, nodig en moet dit door alle EU-instituties worden ondersteund. “Dit voorstel brengt de doelstellingen met betrekking tot de inzet van warmtepompen voor de komende vijf jaar in gevaar, en ook die voor 2030 en 2050. Als de commissie de doelstellingen rond hernieuwbare energie wil bereiken en het gebruik van fossiele energie wil ontmoedigen, moet dit voorstel flink worden aangepast.”
Airco One is sinds ruim 20 jaar dé specialist voor particuliere en zakelijke airco in Nijmegen en airco in Arnhem. Graag komen we in heel Gelderland langs, waaronder Druten, Duiven, Elst, Malden, Oss, Tiel, Uden of Wijchen.
