Met vier eenvoudige split-airco’s van het gas af. Het lukte Evert Raaijen uit Harderwijk, die zijn gasrekening voor 3.500 m3 aardgas zag verdwijnen. Volgens hem is deze oplossing in vrijwel ieder huis eenvoudig toepasbaar. “Het is goedkoop en modulair.”
De komst van een hybride auto en het eerste setje zonnepanelen zette elektrotechnicus Evert Raaijen aan het denken. Is het mogelijk om het gasverbruik van zijn twee-onder-een-kapper uit 1969 te verminderen? Eigenlijk wilde Raaijen helemaal van het gas af, iets dat in 2013 nog nauwelijks speelde. “Ik ben een duurzaamheidsfreak. Een warmtepomp haalt een COP van 5,6. Bij gas is het rendement 90%, dat is een factor zes verschil. En elektriciteit is gemakkelijker duurzaam op te wekken.”
Grote rendementsverschillen
Van een Deense collega hoorde Raaijen goede verhalen over airco’s die vakantiehuisjes in de wintermaanden vorst- en vochtvrij houden. Dat gebeurt niet alleen in Denemarken, dat relatief milde winters heeft, maar in heel Scandinavië, dus ook in regio’s waar strenge vorst in de winter toeslaat. Volgens de twee techneuten zou zoiets ook in Nederlandse woningen moeten werken. “Ik wilde het wel proberen.” Raaijen besloot de COP van split-airco’s te gaan bestuderen. Hij zag aanzienlijke rendementsverschillen in verwarmingsbedrijf, variërend van een COP van 4 tot zelfs 5,6.
Geen aanpassingen aan afgiftesysteem
De hoogste COP kwam destijds op het conto van een airco van LG en bedroeg dus 5,6. Ook een lucht/water-warmtepomp had nog even de aandacht van Raaijen, maar dat bleek een onhaalbare kaart. De radiatoren in zijn woning zijn ongeschikt voor lagetemperatuurverwarming. Met een airco-unit hoefde Raaijen niks te veranderen aan het afgiftesysteem. Bovendien ging het om een geringe investering. Om te kijken of zijn gedachte in de praktijk werkte, schafte hij eerst twee units aan; één voor de keuken en één voor achter in de woonkamer. Het werkte wonderwel. In deze hybride situatie daalde het gasverbruik al van 3.672 m3 in 2013 naar 2.148 m3 in 2014.
Overtuigd van de werking
Doordat de airco in het achterste deel van de woonkamer hing, was er sprake van enig discomfort. Dankzij radiatoren in het voorste gedeelte van de royale L-vormige woonkamer verdween het temperatuurverschil. Raaijen was inmiddels overtuigd van de werking; een jaar later kwamen er nog twee airco’s in het huis. Een voor het voorste gedeelte van de woonkamer, en een andere installeerde de monteur op de overloop.
Afscheid van gasaansluiting
De unit op de overloop is in staat om de gehele bovenverdieping comfortabel warm te houden. Met de twee units in de woonkamer verdween meteen het ongewenste temperatuurverschil. Wellicht was één unit in het midden van de woonkamer voldoende geweest, maar Raaijen is blij met de twee units. Zo tevreden zelfs, dat de gasleiding een winter later werd doorgeknipt. “Ik wilde eerst een tweede winter met de nieuwe installatie ervaren.”
Warmtepompboiler voor tapwater
Verwarming met warmtepompen was een feit, maar met het gas verdween ook de tapwaterbereiding via de cv-ketel. Dat loste Raaijen op door een warmtepompboiler te installeren, met een opslagcapaciteit van 200 liter. De warmte onttrekt het toestel (Dimplex Edel) uit de zolder, waarna de koude lucht naar buiten gaat. De afgelopen jaren werd het aantal zonnepanelen fors uitgebreid, tot een vermogen van in totaal 14,4 kWp. Dit levert de familie Raaijen een kostenneutrale energierekening op. Samen met isolatiemaatregelen kostte ‘van gas los’ gaan zo’n 23.000 euro.
Geluid lijkt op ‘ruisen van de wind’
Al meer dan zeven jaar draaien de lucht/lucht-warmtepompen inmiddels, tot tevredenheid van Raaijen die geen zorgen meer heeft over ultrahoge gasprijzen. Hij beseft dat de binnenunits, zeker die van de generatie 2013/2014, niet muisstil zijn. Tijdens het interview is de unit vooraan in de woonkamer iets hoorbaar. “Wij horen het echter niet meer. Het lijkt op het ruisen van de wind, maar is minder vervelend. Het is geen brom of piep.” Ook de vier buitenunits, op een rij op het platdak – deels onder de pv-panelen – geplaatst, zorgen niet voor noemenswaardige overlast. Alleen bij strenge vorst zijn ze soms hoorbaar in de slaapkamer. “Maar niet bij de buren.”
Automatisering van de besturing
Toen de lucht/lucht-warmtepompen allemaal waren geïnstalleerd, focuste Raaijen zich op het automatiseren van de aansturing. Hij wilde af van de bediening met de bijgeleverde afstandsbedieningen. Raaijen besloot de apparatuur in de cloudbased domoticaoplossing van Tuya onder te brengen. De commando’s van de afstandsbedieningen werden ingeleerd en programmeertijden ingevoerd. ’s Nachts rond vijf uur gaan de airco-units één voor één aan, om stroompieken te verspreiden. Zodra in de woonkamer een temperatuur van 20 °C is bereikt, geeft Tuya het commando om op een lager vermogen te gaan draaien. Als de temperatuur 0,2 °C zakt, plust Tuya de airco’s bij. Ook de warmtepompboiler is geschakeld, om overdag zoveel mogelijk zonnestroom rechtstreeks te gebruiken.
‘Modulair’ concept
Raaijen is ervan overtuigd dat aircoheating in vrijwel alle huizen toepasbaar is. Het is bovendien ‘modulair’; je kunt met één unit beginnen en vervolgens langzaam uitbreiden. Al met de installatie van één unit is een flink deel van de gasrekening verdwenen. Bovendien was de terugverdientijd – vier tot vijf jaar bij de toenmalige kosten – erg gunstig. Raaijen denkt dat die tijd bij de huidige hoge gasprijs alleen maar korter is geworden. Zijn idee kreeg navolging in de directe omgeving; verschillende familieleden zijn overgeschakeld op aircoheating. Meestal volstaan twee units, merkt hij; een in de woonkamer en een op de overloop.
Geen subsidie lucht/lucht-warmtepompen
Een grote woning volledig met lucht/lucht-warmtepompen verwarmen vergt wel een forse investering, ondanks de lage kostprijs van airco’s. Een gemiddelde woning heeft er twee of drie nodig, en daar komt dan nog een (ventilatie)warmtepompboiler bij. Een instap-airco kost inclusief installatie minimaal 1.500 euro, een iets grotere met 4 kW verwarmingsvermogen meer dan 2.000 euro. Een lucht/water- of hybride warmtepomp is door de forse subsidie die daarvoor kan worden aangevraagd misschien goedkoper, maar vereist aanpassing van het afgiftesysteem. “Het is jammer dat op lucht/lucht-warmtepompen geen subsidie zit. Het is een heel effectieve manier van energie besparen.”
Airco One is sinds ruim 20 jaar dé specialist voor particuliere en zakelijke airco in Nijmegen en airco in Arnhem. Graag komen we in heel Gelderland langs, waaronder Druten, Duiven, Elst, Malden, Oss, Tiel, Uden of Wijchen.
