In Noorwegen heeft de warmtepomp zich ontwikkeld tot dé standaard voor woningverwarming. Meer dan 50 procent van de Noorse huishoudens beschikt inmiddels over een warmtepomp, en in de meeste gevallen gaat het om een lucht/lucht-warmtepomp – vergelijkbaar met de airco’s die Airco One in Nederland installeert. Wat maakt Noorwegen zo succesvol, en wat kan Nederland hiervan leren?
Warmtepompen in een stroomversnelling
Nederland telt eind 2023 naar verwachting ongeveer 450.000 woningen met een warmtepomp. Dat is een flinke groei, maar het blijft bescheiden vergeleken met Noorwegen, waar al in 2020 meer dan 1,1 miljoen woningen waren uitgerust met één of meerdere warmtepompen. Met 2,1 miljoen woningen betekent dit dat ruim de helft van alle Noorse huizen een warmtepomp heeft, terwijl Nederland nog onder de 5 procent blijft.
Elektriciteit goedkoper dan gas
De snelle groei in Noorwegen heeft vooral te maken met de prijsverhouding tussen elektriciteit en gas. Elektriciteit is daar structureel goedkoper dan fossiele brandstoffen. Waar Nederland in de jaren zestig massaal overstapte op aardgas, koos Noorwegen voor elektrische verwarming, mede dankzij een grootschalige inzet van waterkrachtcentrales. Vandaag de dag komt ongeveer 88 procent van de Noorse elektriciteit uit waterkracht, aangevuld met windenergie. Toen in 1973 de oliecrisis uitbrak en stookolie duurder werd, was elektriciteit de logische en goedkope keuze.
Strenge regels voor fossiele brandstoffen
Om de CO₂-uitstoot te verlagen, hief de Noorse overheid al vroeg hoge belastingen op fossiele brandstoffen. In 2016 volgde een verbod op fossiele verwarming in nieuwbouwwoningen, en sinds 2020 geldt een totaalverbod voor bestaande woningen. Hierdoor zijn steeds meer elektrische verwarmingssystemen vervangen of aangevuld met warmtepompen, die aanzienlijk minder energie verbruiken.
Dominantie van lucht/lucht-warmtepompen
Opvallend is dat in Noorwegen 93 procent van de verkochte warmtepompen een lucht/lucht-systeem is. Dat komt doordat veel Noorse woningen geen cv-installatie hebben. Een lucht/lucht-warmtepomp is eenvoudig te plaatsen en vervangt direct elektrische convectoren of kachels. De meeste installaties zijn van het zogenoemde Nordic-type, speciaal ontwikkeld voor koude klimaten en zelfs geschikt voor temperaturen tot -30 °C. Bij extreme kou wordt soms nog bijverwarmd met elektriciteit of hout, maar het grootste deel van het jaar volstaat de warmtepomp.
Leerpunten voor Nederland
Nederland kan veel leren van de Noorse aanpak. De belangrijkste lessen:
- Prijsprikkel: verwarmen met een warmtepomp moet goedkoper zijn dan verwarmen met gas.
- Betrouwbare installatie: een goed functionerend systeem staat of valt met professionele montage.
- Sterk elektriciteitsnet: het netwerk moet berekend zijn op een hogere elektriciteitsvraag.
Het gemiddelde Noorse huishouden verbruikt zo’n 16.000 kWh elektriciteit per jaar, tegenover slechts 2.479 kWh in Nederland. Dat vraagt om een robuuste infrastructuur en goede planning.
Verwarmen met airco in Nederland
Ook in Nederland kan een lucht/lucht-warmtepomp – oftewel een verwarmende airco – een uitstekende oplossing zijn. Zeker in goed geïsoleerde woningen kan een moderne airco de centrale verwarming grotendeels of zelfs volledig vervangen. Met de juiste installatie en een gunstige stroomprijs is het mogelijk om energie te besparen en de woning het hele jaar door comfortabel te verwarmen én te koelen.
Bij Airco One passen wij de Noorse ervaring dagelijks toe. Onze lucht/lucht-warmtepompen combineren hoge prestaties met een laag energieverbruik en zijn perfect geschikt voor het Nederlandse klimaat, zolang de woning goed is geïsoleerd en de installatie professioneel wordt uitgevoerd.
