Als split-airconditioners wereldwijd worden gevuld met het natuurlijke koudemiddel propaan in plaats van HFK’s zoals R410A of R32, kan de opwarming van de aarde aanzienlijk worden beperkt. Uit recent onderzoek blijkt dat de mondiale temperatuurstijging in 2100 hierdoor 0,09 °C lager uitvalt dan bij gebruik van R410A, en 0,03 °C lager dan bij gebruik van R32.
Groeiend aantal airco’s
Split-airconditioners zijn wereldwijd de meest gebruikte apparaten voor ruimtekoeling. In 2016 was koeling goed voor circa 10 procent van het totale elektriciteitsverbruik. Onderzoekers van het International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA), het VN-Milieuprogramma en de University of Leeds voorspellen dat het aantal airco’s stijgt van 0,9 miljard in 2017 naar meer dan 3,7 miljard in 2050. Daarmee verdrievoudigt ook de energievraag.
Klimaatimpact van HFK’s
De hoge klimaatimpact van airco’s komt niet alleen door de fossiele elektriciteitsmix, maar ook door het gebruik van koudemiddelen met een hoge GWP-waarde. Zo heeft R410A een GWP van 2.256 en R32 een waarde van 771. Hoewel steeds meer fabrikanten R32 gebruiken, blijven deze stoffen bij lekkage sterk bijdragen aan het broeikaseffect.
Propaan als alternatief
Propaan (R290) wordt al toegepast in draagbare airco’s en heeft een GWP van minder dan 1. Daarmee is het een veel klimaatvriendelijker alternatief. Split-airco’s op propaan zijn vooral in China en India te vinden, waar ze momenteel zo’n 2 procent van de markt vormen. Studies tonen aan dat propaan-units vergelijkbare of betere prestaties leveren dan R32, met een lager energiegebruik en aanzienlijk minder koudemiddelemissies gedurende de levensduur.
Kosten en veiligheid
De productiekosten van split-units op propaan liggen ongeveer 6 tot 10 procent hoger door extra veiligheidsvoorzieningen. Daar staat tegenover dat de bedrijfskosten lager zijn dankzij de hogere efficiëntie en het lagere koudemiddelgebruik (40 tot 60 procent minder dan bij R410A). Een nadeel is de ontvlambaarheid van propaan, dat in brandbaarheidsklasse A3 valt.
Fors lagere emissies
Volgens het onderzoek zou het gebruik van R410A in split-airco’s leiden tot een stijging van de mondiale HFK-uitstoot van 0,4 gigaton CO₂-equivalenten in 2017 naar 2,6 gigaton in 2100. Bij een overstap naar R32 daalt dit met 51 procent, maar een overstap naar propaan kan de uitstoot in 2060 vrijwel volledig elimineren.
Toekomstige toepassing
De onderzoekers benadrukken dat propaan een technisch valide alternatief is voor split-airco’s tot 7 kW, zoals ook is bevestigd door een studie van de Europese Commissie. Wel zijn er in sommige landen nog beperkingen vanwege brandveiligheidsregels. Voor een snelle reductie van de klimaateffecten is volgens de onderzoekers echter nu al actie nodig, met name door propaan breed toe te passen in kleinere airco’s.
