Wie overstapt van een cv-ketel naar een warmtepomp wil weten welk vermogen het nieuwe systeem nodig heeft. De meest nauwkeurige methode is een gedetailleerde warmteverliesberekening, maar ook op basis van het jaarlijkse gasverbruik kan het piekvermogen van een warmtepomp verrassend goed worden ingeschat. Airco One legt uit hoe dat werkt en waar u op moet letten.
Cv-vermogen niet één-op-één overnemen
Het vermogen van een cv-ketel is niet bruikbaar als uitgangspunt. Een ketel moet niet alleen de woning verwarmen, maar ook direct warm tapwater kunnen leveren en heeft daarom een veel hoger vermogen – vaak 28 tot 40 kW. Voor een warmtepomp gelden andere regels: elke extra kilowatt betekent een grotere en duurdere installatie. Het is dus belangrijk het systeem precies af te stemmen op de werkelijke warmtevraag van de woning.
Bepalen van het benodigde vermogen
Een warmtepomp moet bij all-electric gebruik het huis bij strenge kou zelfstandig kunnen verwarmen. In Nederland rekenen we met een buitentemperatuur van -10 °C en matige wind. De berekening kijkt naar warmteverlies via muren, ramen, dak, deuren, kieren en ventilatie. Een specialist kan deze verliezen exact berekenen, maar ook zonder zo’n uitgebreide studie kunt u met het gasverbruik een goede indicatie krijgen.
Hybride systemen
Bij een hybride systeem werkt de warmtepomp samen met een cv-ketel. De ketel springt in op koude dagen en het omslagpunt ligt rond de 4 tot 5 °C buitentemperatuur. De warmtepomp hoeft dan slechts ongeveer de helft van de warmtevraag te dekken. Deze verhouding heet de betafactor en ligt bij hybride installaties meestal rond 0,4 tot 0,5.
Wat is de betafactor?
De betafactor geeft de verhouding weer tussen het vermogen van de warmtepomp en de eventuele bijstook. Een waarde van 1 betekent dat de warmtepomp alle warmte levert. Bij all-electric installaties wordt vaak gekozen voor een betafactor van 0,8: de warmtepomp dekt 80 procent van het vermogen bij -10 °C, de resterende 20 procent wordt geleverd door een elektrisch element. Omdat strenge vorst in Nederland zelden voorkomt, draait dat element slechts korte periodes.
Gasverbruik als basis
Met de jaarnota voor gas kan een eerste schatting worden gemaakt. Trek wel het gasverbruik voor koken en warm tapwater af. Voor koken geldt een gemiddelde van 30 tot 50 m³ per jaar. Voor warm water wordt vaak gerekend met circa 125 m³ per persoon, afhankelijk van het douchegedrag en het gebruik van een bad. Door het gasverbruik over meerdere jaren te bekijken ontstaat een betrouwbaarder beeld.
Rekenvoorbeeld
Stel dat een tweepersoonshuishouden jaarlijks 1.800 m³ gas verbruikt. Na aftrek van 250 m³ voor tapwater en 50 m³ voor koken blijft 1.500 m³ over voor ruimteverwarming. Eén kubieke meter aardgas levert ongeveer 9,3 kWh warmte. Dat komt neer op 13.950 kWh per jaar voor verwarming.
In een gemiddelde woning zijn zo’n 1.600 vollasturen nodig om deze warmte te leveren. Deel 13.950 kWh door 1.700 vollasturen (bijvoorbeeld voor een huis uit de jaren 90) en u komt uit op een piekvermogen van ongeveer 8,2 kW. Bij een betafactor van 0,8 volstaat een warmtepomp van 6,4 kW, en bij een hybride systeem met een betafactor van 0,5 is 4,1 kW voldoende.
Andere rekenmethodes
Er bestaan diverse online tools die rekening houden met graaddagen en het aantal verwarmingsuren per jaar. Zo wordt automatisch meegenomen hoe koud het buiten daadwerkelijk was. Een eenvoudige benadering is het gasverbruik voor verwarming delen door 200; bij 1.500 m³ gas leidt dat tot een indicatief warmtepompvermogen van ongeveer 7,5 kW.
Verschillen en marge
De verschillende methoden leveren niet altijd exact hetzelfde resultaat op. De afwijking blijft meestal beperkt tot 0,2 tot 0,5 kW. Bij kleine verschillen is het geen probleem om een maat groter of kleiner te kiezen. De meeste warmtepompen beschikken bovendien over een elektrisch bijstookelement (4 tot 9 kW) dat pieken kan opvangen tijdens extreme kou.
Let op de installatie
Een warmtepomp werkt het best in combinatie met vloerverwarming of laagtemperatuurradiatoren. Gewone radiatoren vragen water van 70 °C of hoger, terwijl een warmtepomp meestal niet boven de 50 tot 55 °C uitkomt. Bij slechte isolatie of hoge aanvoertemperaturen kan een hybride oplossing met bijstook een praktische tussenstap zijn.
Bij Airco One gebruiken we deze methoden om voor elke woning het juiste warmtepompvermogen te berekenen. Zo voorkomen we overdimensionering en zorgen we voor een installatie die precies past bij uw situatie: energiezuinig, comfortabel en klaar voor een toekomst zonder gas.
