Zonnepanelen zijn al jaren populair en worden volop toegepast. Ze zorgen voor een lagere elektriciteitsrekening en dragen bij aan de energietransitie. Hetzelfde geldt voor warmtepompen. Maar welke investering is verstandiger als we kijken naar zowel de portemonnee als het effect op het klimaat?
Veel mensen kiezen voor duurzame energieoplossingen met het oog op financieel rendement. In dat opzicht zijn zonnepanelen vaak een logische stap. Maar wanneer we CO₂-reductie en het primaire energiegebruik als uitgangspunt nemen, ziet de vergelijking er anders uit. Belangrijk is om te benadrukken dat verduurzamen altijd geld kost. Als financieel gewin de enige drijfveer is, gaat de strijd tegen het broeikaseffect verloren. Daarom stellen wij de vraag: is het beter om te investeren in een warmtepomp of in zonnepanelen?
De rekenbasis: NTA 8800
Voor deze vergelijking gebruiken we de kengetallen uit de NTA 8800.
- CO₂-uitstoot gas: 0,183 kg per kWh
- CO₂-uitstoot elektriciteit: 0,34 kg per kWh
- Primaire energie factor (PEF) gas: 1,0
- PEF elektriciteit: 1,45
Dit betekent dat er voor 1 kWh elektriciteit gemiddeld 1,45 kWh fossiele energie nodig is. Een warmtepomp met een COP van 4 gebruikt 0,25 kWh elektriciteit om 1 kWh warmte te produceren. Dat komt neer op 0,36 kWh primaire energie en slechts 0,085 kg CO₂-uitstoot per kWh warmte.
Energieprijzen
In deze berekening is uitgegaan van:
- Elektraprijs: 0,98 euro per kWh
- Gasprijs: 4,58 euro per m³
- Vastrecht voor gas: 272 euro per jaar
De prijzen schommelen sterk, waardoor de financiële vergelijking in de toekomst kan veranderen. Momenteel is de warmtepomp financieel zelfs iets aantrekkelijker dan zonnepanelen.
Voorbeeldwoning
We nemen een vierpersoons huishouden met een gasverbruik van 1.600 m³ per jaar. De cv-ketel heeft een rendement van 90 procent voor verwarming en 80 procent voor tapwater. De warmtepomp in dit voorbeeld heeft een SCOP van 4,96 voor verwarming en 2,64 voor tapwater. Voor zonnepanelen rekenen we met panelen van 360 Wp.
Zonnepanelen: prestaties per paneel
Een zonnepaneel van 360 Wp levert gemiddeld:
- Opbrengst elektriciteit: 306 kWh per jaar
- Besparing CO₂: 104 kg per jaar
- Primaire energiereductie: 444 kWh per jaar (306 kWh x 1,45 PEF)
- Financiële besparing: 301 euro per jaar
- Gemiddelde investering: 465 euro (bij plaatsing van circa 12 panelen, inclusief omvormer en btw-teruggave)
Deze berekening gaat uit van de huidige salderingsregeling. Bij een wijziging in deze regeling kunnen de besparingen lager uitvallen.
Warmtepomp: prestaties in een vergelijkbare woning
Een woning met een gasverbruik van 1.600 m³ verbruikt jaarlijks ongeveer 15.632 kWh aan warmte-energie. Met een warmtepomp is nog maar 3.357 kWh elektriciteit nodig voor dezelfde warmte.
- Besparing op gas: 1.600 m³ per jaar
- CO₂-reductie: circa 2.861 kg per jaar
- Primaire energiereductie: ruim 12.000 kWh per jaar
- Financiële besparing: circa 2.087 euro per jaar
- Investering warmtepomp: 12.000 euro
- Subsidie (ISDE): 3.000 euro
- Netto investering: circa 6.500 euro (meerprijs ten opzichte van een nieuwe cv-ketel)
Vergelijking op rendement
Als we kijken naar het financiële rendement, liggen zonnepanelen en een warmtepomp momenteel dicht bij elkaar:
- Zonnepaneel: 64,7 procent rendement (301 euro besparing per jaar op 465 euro investering)
- Warmtepomp: 65,5 procent rendement (2.087 euro besparing per jaar op 6.500 euro investering)
Het verschil is dus minimaal, maar de warmtepomp levert een veel grotere CO₂-reductie en energiebesparing.
Effect op energielabel en ruimtegebruik
Een warmtepomp verbetert het energielabel aanzienlijk, omdat het primaire energiegebruik fors daalt. Om dezelfde energiebesparing te realiseren met zonnepanelen, zijn gemiddeld 24 panelen nodig – een aantal dat op veel daken simpelweg niet past.
De ideale oplossing
De beste keuze is uiteindelijk een combinatie van beide systemen. Zonnepanelen leveren de elektriciteit die de warmtepomp gebruikt, waardoor een woning volledig energieneutraal kan worden. Met de huidige salderingsregeling is dat haalbaar. Valt salderen in de toekomst weg, dan wordt energieopslag (bijvoorbeeld een thuisbatterij) de sleutel om zomerse zonne-energie in de winter te benutten.
Bij Airco One zien we dat steeds meer huiseigenaren niet kiezen voor óf zonnepanelen óf een warmtepomp, maar juist voor de combinatie. Deze aanpak verlaagt niet alleen de energierekening, maar verbetert ook het energielabel en draagt het sterkst bij aan de verduurzaming van de woning én de planeet.
